هیدروبلاستینگ چیست؟

هیدروبلاست نوعی شیوه لایه‌برداری سطوح صنعتی با فشار بالای آب است که عمل لایه برداری صنعتی را راحت و سریع کرده است. از آنجا که در هیدروبلاست از نیروی آب استفاده می‌شود، نتیجه‌ی کار نسبت به شیوه‌های مشابه مثل سندبلاست، بهتر و کامل‌تر خواهد بود.  

با استفاده از هیدروبلاست می‌توان به پاکسازی رنگ‌های قدیمی یا زنگ‌زدگی و خوردگی فلزات پرداخت. همچنین این روش برای مضرس کردن سطوح (زبر کردن) قبل از انجام برخی پروژه‌ها مثل نصب قطعات یا رنگ‌کاری، بکار می‌رود.

اساساً هیدروبلاست شامل پاشش آب توسط یک واترجت صنعتی آب گرم یا سرد از طریق یک نازل در سطحی با فشار بسیار بالا (20000 PSI یا بیشتر) می‌شود. در این شیوه، الگوی اسپری (نوع پاشش آب و نازل) و دمای آب را می‌توان برای نتایج بهینه تنظیم کرد. پاشش و پخش آب گرم روی سطح مورد نظر، با این سرعت بالا، قدرت زیادی ایجاد می کند که ضمن تمیز کردن سطوح داخلی و خارجی برای نگهداری از آن‌ها نیز عالی است.

کاربردهای مختلف هیدروبلاستینگ

در روش هیدروبلاست می‌توان با تنظیم شدت خروجی آب و نوع نازل، میزان لایه‌برداری را مشخص کرد. کاربرد هیدروبلاست می‌تواند از لایه برداری سطحی نمای ساختمان تا تخریب کل سازه را دربر بگیرد. به‌طور کلی، با هیدروبلاست می‌توان انواع سطوح فلزی مثل نرده، مخزن، لوله، کشتی و … و سطوح سیمانی و بتنی را لایه برداری کرد.

از دیگر کاربردهای هیدروبلاستینگ می‌توان به آماده کردن سطوح برای اجرای طرح‌های پیچیده اشاره کرد. گاهی بعضی از طرح‌های معماری و ساخت‌و ساز، نیاز به آماده‌سازی سطح اولیه، به‌شکلی که سطح زبر و خشن باشد دارند. سطوح زبر و خشن، ایجاد اتصال قوی‌تر را می‌کند. گاهی حتی برای بعضی نقاشی‌های دیواری این سطوح مناسب‌ترند. در این مواقع هیدروبلاست می‌تواند شرایط مدنظر را در سطح ایجاد کند.

اصولاً در هرجایی که بتوان از قدرت و توان آب پرفشار گرم یا سرد برای حذف مواد سرسخت استفاده کرد، هیدروبلاستینگ توسط واترجت‌های صنعتی فشار قوی یا فوق فشار قوی کاربرد دارد. انواع سطوح فلزی مثل نرده و مخزن و لوله و کشتی و … و سطوح سیمانی و بتنی که نیاز به پاک‌سازی یا لایه‌برداری دارند را می‌توان تحت پروژه هیدروبلاست آماده کرد.

البته در این موارد میزان لایه برداری از بتن یا سطوح دیگر به نازل دستگاه و فشار و سرعت عبور از سطح و … بستگی دارد. می‌توان فرآیند هیدروبلاست را از رنگ برداری ساده از روی سطوح تا تخریب کامل و عمقی یک دیوار بتنی انجام داد. حتی از این روش می‌توان برای برش در مخازن قابل اشتعال، بدون خطر آتش سوزی استفاده کرد.

تنها لازم است که از دستگاهی با قدرت و توان لازم کمک گرفت و از تجهیزات و لوازم جانبی درست استفاده نمود. این اجرای صحیح نیز نیاز به تخصص و تسلط دارد که کارشناسان آموزش دیده این‌کار به آن آگاهند.

نحوه عملکرد هیدروبلاستینگ

به‌طور کلی در فرآیند هیدروبلاست، منظور از نیرو و جریان، فشار و مقدار آب است. بسته به ماده‌ای که باید از سطح برداشته شود و جنس و متریال یا شرایط سطحی که آماده (خشن و زبر) می‌شود، ابزار و تجهیزات جانبی مورد استفاده در واترجت و هیدروبلاست مشخص خواهد شد.

اطلاع از اینکه کدام ابزار برای کدام کار بهترین است و چه فشار آبی برای چه سطحی مناسب است، یک تخصص ویژه بوده و از عهده افرادی که تجربه کاری در این امر دارند ساخته است. بنابراین باید برای انجام هیدروبلاستینگ از کارشناسان حرفه‌ای و مخصوص کمک گرفت.

برای مثال اگر برای حذف یک ماده خاص از یک سطح مشخص، یا مضرس کردن سطح، باید هم نیرو و هم جریان در نظر گرفته شود. چرا که جریان بیشتر به معنای آب بیشتر، درنتیجه حرکت بیشتر مواد است. اما فشار بیشتر به معنای برش (جداکنندگی) بیشتر و حرکت کمتر است. تعادل بین این دو فاکتور برای اجرای موفقیت‌آمیز یک پروژه  پاک‌سازی و آماده‌سازی سطح ضروری خواهد بود.

گفته شد که یکی از نکات مهم دیگر سطحی است که در حال پاک‌سازی هستیم. برای مثال آب در فشار بالا می‌تواند فولاد و سایر سطوح را برش دهد، بنابراین استفاده از فشار مناسب در این سطوح بسیار مهم است.

انواع روش‌های بلاستینگ

هیدروبلاستیک تنها روش بلاستینگ در صنایع نیست. با شیوه‌های دیگری نیز می‌توان عمل بلاستینگ را برای آماده‌سازی سطوح پیش از پروژه‌های بزرگ رنگ‌آمیزی یا کف‌پوشی و دیوارپوشی و مشابه آن‌ها انجام داد.

آماده‌سازی سطح یعنی سطح باید از آثار گرافیتی و رنگ، زنگ‌زدگی و خوردگی تمیز باشد، یا اینکه مضرس شده و برای برنامه‌های دیگر مانند اتصال متریال دیگر آماده شود. به این معنی که، منافذ سطح باید باز و آماده باشند تا رنگ، چسب یا متریالی را که استفاده می‌کنید، بهتر جذب کنند. به‌طور کلی ۸ روش بلاستینگ وجود دارد که عبارتند از:

• بلاستینگ تر (وت بلاست)

در سند بلاست تر مواد ساینده همراه با فشار بالای آب به سطح پاشیده شده و مانند اسپری ساینده شروع لایه برداری سطح می‌کنند.

• شات بلاست ( انفجار مهره )

انفجار مهره یا همان شات بلاست با استفاده از دانه‌های ساچمه‌ای بسیار ریز در فشار بالا انجام می شود. درصد میزان آسیب به سطح در این روش زیاد است.

• هیدرو بلاستینگ

هیدرو بلاستینگ که از یک جریان پر فشار آب برای  پاک کردن رنگ های قدیمی و مواد شیمیایی از روی سطح، بدون آسیب زدن به ساختار اصلی قطعه استفاده می‌شود.

• میکرو بلاستینگ

روش میکرو بلاستینگ یک روش بلاستیک خشک است که در آن از قطعات ریزی به نام nozzles برای سایش سطح استفاده می‌شود. این روش را نمی‌توان در پروژه‌های بزرگ بکار برد.

• بلاستینگ خودکار

در این روش عملیات بلاستینگ توسط یک سیستم هدایت خودکار انجام می‌شود. این شیوه پرهزینه برای آماده سازی و روکش کردن قطعات مورد استفاده قرار می‌گیرد و اجرای آن ظرافت و دقت زیادی می‌طلبد.

• بلاستینگ یخ خشک

در این روش از هوا و یخ خشک (به عنوان ساینده) استفاده می شود که در آن آلودگی از سطح با نیروی ذرات دی اکسید کربن منجمد که با سرعت و شدت ضربه بالا به سطح برخورد می‌کنند، جدا می‌شود.

• بلاستینگ با برس سیمی

در روش بلاستینگ با برس سیمی، سطح با استفاده از یک ابزار دوار با قدرت متغیر بلاست می‌شود.

• بلاستینگ با استفاده از نیروی گریز از مرکز

در روش بلاستیگ با استفاده از نیروی گریز از مرکز ساینده ها با استفاده از نیروی گریز از مرکز به حرکت در می‌آیند و به جسم برخورد می‌کنند. دستگا‌های اجرای بلاستینگ گریز از مرکز معمولا در محیط‌هایی با دمای پایین کارایی خوبی دارند و قابل استفاده برای همه سطوح نیستند.

در ادامه سعی می‌کنیم دو روش پرطرفدار و پرکاربردتر در بلاستینگ را بررسی و با یکدیگر مقایسه کنیم. این دو روش عبارتند از:

سند بلاستینگ

در پاسخ به سوال سند بلاست چیست باید گفت، سند بلاستینگ روشی برای آماده سازی سطوح است. در این روش یک ماده ساینده (معمولاً ماسه) با سرعت بسیار بالایی در سطحی به حرکت در می‌آید. ساینده مانند کاغذ سنباده عمل می کند، مواد اضافی را می‌خراشد و سطح را صاف می‌کند. دو نوع سندبلاست وجود دارد. مرطوب و خشک. سندبلاست مرطوب زمانی است که ماسه و آب با هم حرکت می‌کنند.

سندبلاست خشک زمانی است که ماسه و هوای تحت فشار با هم حرکت می کنند. از هردو روش برای آماده‌سازی و پاک‌سازی سطوح استفاده می‌شود. در این بین سندبلاست مرطوب به سندبلاست فلزات شناخته می‌شود چرا که معمولاً برای آماده سازی سطوح فلزی مورد استفاده بوده و نمی‌توان از آن بر روی سایر مواد مانند کامپوزیت ها، پلاستیک‌ها و غیره استفاده کرد. سند بلاست برای کارهای ظریف تر، مانند زدودن زنگ زدگی، رنگ‌های قدیمی و کثیفی‌های کهنه و ماندگار کارآمدی کمتری دارد.

هیدرو بلاستینگ

هیدروبلاستینگ که آن را واتربلاستینگ نیز می‌گویند توسط دستگاه واترجت صنعتی انجام می‌شود و عامل اصلی آن آب پرفشار است. هیدروبلاست روشی برای آماده سازی و نگهداری سطوح یا حتی حذف و برداشت لایه‌های اضافی از روی سطوح است.

این روش کارآمد، اقتصادی، سازگار با محیط زیست و ایمن بوده و تقریباً بر روی هر نوع سطحی و در بسیاری از محیط‌های مختلف قابل استفاده است. در هیدروبلاست قابلیت تنظیم فشار آب وجود دارد که  این قابلیت به این معنی است که با ابزار هیدروبلاست یعنی واترجت بیش از حد به سطح آسیبی وارد نمی‌کنید. ضمن اینکه می‌توانید فشار را تنظیم کنید تا مطمئن شوید که سطح به درستی تمیز شده است.

همه‌ی این‌ها باعث شده که هیدروبلاست به‌عنوان بهترین روش بلاستینگ شناخته شده و روز به روز به محبوبیت آن در مقایسه با روش‌های دیگر افزوده شود. به‌طوری که در جهان صنعت شاهد گرایش به این روش و ترجیح آن نسبت به دیگر روش‌ها هستیم. در ادامه، مزایای هیدروبلاست را در مقایسه با سایر روش‌ها، توضیح می‌دهیم.

مزایای هیدروبلاستینگ

هیدروبلاست نسبت به دیگر روش‌های بلاستینگ (پاکسازی و آماده‌سازی سطوح مختلف) مزایای زیادی دارد، بنابراین جای تعجب نیست که این تکنیک در بین مشتریان و کاربران مختلف محبوبیت بسیاری پیدا کرده است. برخی از مهمترین مزایای هیدروبلاستینگ عبارتند از:

امینی بالا و بیشتر نسبت به سایر روش‌ها

در هیدروبلاستینگ از هیچ گونه مواد شیمیایی مضر یا مواد خطرناک استفاده نمی شود. همین مهم آن را هم برای سطوح مختلف و هم برای محیط زیست کاملا ایمن می‌کند. درواقع احتمال آسیب دراثر مواد شوینده یا انواع حلال‌های شیمیایی به سطوح مختلف در هیدروبلاستینگ بسیار کمتر از روش‌های دیگر است و می‌توان از آن برای انواع سطوح حساس نیز استفاده کرد.

سرعت بیشتر درعین تاثیر بالا و نتیجه مطلوب

هیدروبلاست زمان زیادی نمی‌برد، بنابراین شرکت هایی که این روش را انتخاب می‌کنند، برای پاکسزی یا آماده‌سازی سطوح، نیازی به توقف عملیات خود برای مدت طولانی ندارند. از آنجایی که هیدروبلاست سرعت بیشتری دارد و در مدت زمان کمتری قابل اجراست، همچنین نیروی کار کمتری نیاز دارد، نسبت به سایر روش های تمیز کردن و نظافت سطح مقرون به‌صرفه‌تر است.

تضمین حفظ سلامت سطح از هر جهت

هیدروبلاست معمولاً هرگز به سطحی که در حال شستشوی آن است آسیب نمی رساند. این مورد به این قطعیت، در مورد سایر روش‌های صنعتی آماده‌سازی یا پاک‌سازی سطوح صدق نمی کند. اگرچه فشار آب مورد استفاده قابل توجه است، اما برای موادی که می توانند در معرض آب و رطوبت مقاومت کنند بی ضرر است و برای مواردی که مقاومت آن‌ها کمتر است نیز فشار آب و نوع نازل قابل تنظیم خواهد بود. ضمن اینکه هیدروبلاست به سازه‌ها و نقاط جوش ابزارها یا تجهیزات آسیب نمی‌زند و امکان کنترل بر میزان لایه برداری تا ضخامت ۳ میکرون را دارد.

قابل استفاده برای سطوح دور از دسترس

هیدروبلاست می تواند سطوحی را که دسترسی به آنها دشوار است پاکسازی کند. البته استفاده از دستگاه واترجت برای پاکسازی این سطوح، نیاز به تخصص و نظارت کارشناسی دارد. چرا که دسترسی به سطوح یا قسمت‌هایی که دسترسی نزدیک و دقیق به آن‌ها ممکن نیست، باید از فشار و نازل‌های دقیق و درست استفاده کرد تا هدف گیری دقیق جت آب موثرتر باشد. به‌کمک واتر جت در روش هیدروبلاست می‌توا حتی رسوبات نمک و زنگ داخل حفره‌های خیلی ریز را پاک کرد. این امر از دقت و ظرافت بالای این روش در لایه برداری نشات می‌گیرد.

اتمام کار بدون باقی ماندن اثری از ذرات یا مواد شوینده

بر خلاف روش‌های سندبلاست، هیدروبلاست هیچ ذره‌ای تولید نمی‌کند. بنابراین پس از پایان کار آماده‌سازی سطوح، هیچ اثری از هیچ ماده ساینده‌ای باقی نمی ماند. تنها باقی مانده‌هایی که باید آن‌ها را از محل خارج نمود، آب، آلودگی‌ها و رسوبات جابجا شده است که این بخش نیز توسط واترجت به‌صورت تخصصی انجام شده و تسهیل و تسریع می‌شود. در این روش همچنین آثاری از مواد شوینده پس از کار روی سطوح باقی نمی‌ماند. (برخی از شوینده‌های اسیدی پس از پایان کار از خود رسوب باقی می‌گذارند.)

نداشتن آلودگی‌های زیست محیطی و آلودگی‌های صوتی محیطی، قیمت کمتر و صرفه اقتصادی بیشتر و بی‌نیاز به مواد ساینده از دیگر مزایای هیدروبلاست نسبت به روش‌های دیگر باستینگ مانند سند بلاست محسوب می‌شوند. در سندبلاست امکان کنترل میزان لایه برداری وجود ندارد، اما در هیدروبلاست کنترل بسیار دقیقی روی میزان لایه برداری دارید.

به‌طور کلی دلایل زیادی برای انتخاب هیدروبلاست وجود دارد، اما این تکنیک باید توسط متخصصان واجد شرایط با تجهیزات تخصصی انجام شود. فشار و سرعت آب این روش را برای فردی بدون تجربه خطرناک می کند. تنظیم نادرست قدرت جت نیز می تواند به تجهیزات آسیب برساند.

پیمانکار مناسب هیدروبلاست

شرکت منیب با توجه به نیاز صنایع به هیدروبلاست، به ارائه خدمات در این زمینه می‌پردازد. شرکت منیب عرضه‌کننده انواع دستگاه واترجت صنعتی از برند فالش آلمان به همراه تمام اکسسوری‌های مورد نیاز آن است. در صورتی که برای انجام پروژه‌های خود به صورت پیوسته به واترجت و هیدربلاستینگ نیاز دارید، می‌توانید واترجت فالش آلمان و تمام تجهیزات جانبی آن را از مجموعه منیب خریداری کنید. اما برای کسانی که نیاز دائمی به دستگاه واترجت ندارند، منیب امکان اجاره این دستگاه را نیز فراهم کرده است.

در شرکت منیب تمامی نازل‌های مخصوص، ربات‌های مخصوص هیدروبلاست سطح و لوازم ایمنی مربوطه با بهترین کیفیت از برند فالش آلمان ارائه می‌شوند و در خدمت صنعت‌کاران قرار می‌گیرند. پس اگر به خرید یا اجاره دستگاه و لوازم مورد نیاز هیدروبلاست نیاز دارید، همین الان با مجموعه منیب تماس بگیرید.